جهانی شدن نه تنها اقتصاد ، سیاست و فرهنگ های ملی را تحت تأثیر قرارداده ، بلکه حقوق را نیز به استخدام خوددرآورده‌است‌تا روندجهانی شدن درحوزه‌تجارت‌بین الملل که به سرعت روبه رشداست را تسهیل نماید . به وجودآمدن تکنیک های جدیددرحوزه تجارت بین الملل مانندلیسانس (License) ، فرانشیز (Franchise)،B .O. T (Build Transfer Operate)تجارت‌های‌متقابل (Counter Trade ) ، معاملات تهاتری (Barter) ، شبه تهاتری Barter – link)) ، بیع‌‌‌‌‌‌‌‌متقابل(Buy – Back) ، تجارت موازی (parallel trading) ، معاملات جبرانی (COM pen sat ion) و مانند آنها ، نتیجه نهایی شدن اقتصاد و تجارت بین المللی است .
شرایط شرکت جوینت ونچر
جوینت ونچر از جمله روش ها و تکنیک های جدید در انجام امور تجاری است که ممکن است در قالب شرکت های حقوقی ، قراردادها و یا ترکیبی از آن دو صورت گیرد . این تکنیک را می توان مشارکت در امر تجاری برای دستیابی به اهداف طرفین دانست . این مختصر که در راستای آشنایی خوانندگان با تکنیک جوینت ونچر تهیه و تنظیم شده از مقاله ای بنام «بررسی ماهیت و ساختار جوینت ونچر » به قلم آقای دکتر علی محمد حکیمیان که در فصلنامه حوزه و دانشگاه پاییز ۱۳۸۴ به چاپ رسیده اخذ گردیده و به شیوه این حقیر خلاصه برداری و بازنویسی شده است . بدیهی است کاستی ها از این جانب است . این مطلب با این انگیزه به وجود آمده تا همکاران با شیوه های جدید تجارت بین المللی و مسائل قراردادی یا تجاری آشنا شوند امید که مفید فایده باشد .
تعاریف چندی از جوینت ونچر :
- جوینت ونچر (J . V ) یک وجود حقوقی با ماهیت مشارکتی برای انجام اشتراکی یک عمل تجاری خاص در مقابل منافع متقابل است.
- واحد تجاری مشترکی است که توسط دو یا چند مشارکت کننده برای یک مقصود مشخص تجاری ، مالی یا فنی ایجاد می شود .
- به اجتماع دویاچندشخص برای انجام امرتجاری واحد و به منظور کسب منفعت جوینت ونچر گویند .
- عبارت از ترکیبی از اشخاص که اشخاص ثالث از آن آگاهی ندارند
- یک مشارکت تجاری که بین دو یا چند نفر شکل می گیرد به شرط این که مشارکت مزبور محدود به روابط بین شرکاء باشد و در ارتباط با اشخاص ثالث معتبر نباشد
- مشارکت دو یا چند شخص برای انجام یک پروژه خاص یا تعهد خاص با استفاده از مهارت های خاص ، سرمایه ها و اندوخته ها ، لیاقت ها ، تجربیات و دانش حقوقی یکدیگر است
توجه : معمولاً جوینت ونچر برای انجام یک پروژه و فعالیت خاص و برای یک مدت زمان محدود به وجود می آید و مشارکت ها و معاضدت های طرفین می تواند به شکل سرمایه نقدی و پول ، خدمات ، سرمایه های فیزیکی از نوع ماشین آلات ، تجهیزات ، یا حقوق معنوی مثل‌حق اختراع ، حقوق انحصاری ثبت شده و امتیازات و یا ترکیبی از آنها می باشد .
- جوینت ونچر عبارت است ازیک چارچوب حقوقی همکاری،که درآن خطرهای احتمالی ومدیریت ، میان طرفین تقسیم می شود .
- جوینت ونچر در معنای عام ، شامل هر گونه همکاری بین دو شرکت می شود ، چه هویت جدیدی در حین آن خلق شود و چه نشود . حتی زمانی که توافق نامه ای تجاری سنتی ، مانند توافق نامه انتقال دانش فنی یا توزیع محصول بین دو شرکت ، تحت عنوان همکاری مشترک ، منعقد شود و این توافق نامه سنتی نیززیردیگرعناوین همکاری،مانندتوسعه مشترک محصولات باشد،بازهم مشمول تعریف‌عام همکاری مشترک است.وجوینت ونچر در معنای خاص زمانی شکل می گیرد که دوشرکت گردهم می آیند تا در قالب هویتی جدید ، فعالیت تجاری مشخص و مشترکی را پی ریزی کنند
- بعضی از حقوق دانان ایرانی J . V را ، تعهد مشترک دو شرکت ثبت شده با دو تاجر ، یا یک تاجر و یک شرکت تجارتی ، مبنی بر انجام کار یا امور معینی که معمولاً محدود به زمان محدودی است می دانند. بدین صورت که در جوینت ونچر هر کدام از طرفین ، شخصیت حقوقی خود را حفظ می کنند ، ولی به موجب قرارداد ، سازمان مستقلی برای انجام امری معین تشکیل می دهند که وظایف آن را به موجب قراردادی که تعهد شرکت یا همان جوینت ونچر نامیده می شود ، تعیین می کنند ، ولی اغلب ، مسئولیت هریک از شرکت ها در مقابل مقاطعه دهنده تضامنی است و هرکدام از این شرکت ها متضامناً مسئول همان سازمان تعهد مشترک اند .
مفهوم حقوقی جوینت ونچر
فریدمان و کالمانف دو صاحب نظر در تجارت بین الملل مفهوم حقوقی جوینت ونچر را چنین بیان می کنند ؛ [مفهوم مرکزی و بنیادی در J . V ، مفهوم مشارکت است . مشارکت دو جنبه دارد ؛ جنبه تکنیکی و جنبه احساسی . در جنبه تکنیکی ، جوینت ونچر به هم پیوستن آورده ها (سرمایه ها)ست ؛ در جنبه احساسی ، آن را می توان احساس کوشش متحد یا مشرک دانست . در هر دو معنای کلمه ، نیل به درجه ای از مشارکت بین المللی در هر شکل از واحد تجاری ، به هر ترتیبی که تحت تملک یا تحت کنترل باشد ، امکان پذیر است . ایجاد منابع محلی تهیه کالا ، تربیت و آموزش نیروی کار محلی و کادر مدیریت و برانگیختن آثار ظاهری در جامعه تجاری ، بطور کلی ، نمونه های از روش هایی ممکن برای نیل به مشارک اند.
نقدی بر این مفهوم حقوقی : این بخش از بیان فوق که اظهار می دارد ، جنبه دیگر مشارکت ، احساس کوشش متحد یا مشترک است به نظر تعریف جامعی نیست زیرا چه بسا هدف کشوری که برای ایجاد رغبت کشورهای سرمایه گذار ، حاضر به دادن امتیازاتی در یک جوینت ونچر می شود با هدف طرف مقابلش که در سرمایه گذاری در پی منافع مادی است متفاوت باشد . لذا گرچه کوشش آنها برای رسیدن به اهداف مشترک است ولی هریک هدفهای مشرکی را دنبال نمی کنند و در هدف متحد نیستند . همچنین هدف کشوری که برای وارد کردن دانش فنی خاصی سرمایه گذاری می کند ، با هدف طرف مقابل که صاحب این دانش فنی است ، یکی نیست.
